18.01.2007 - Chilijskie zwierzaki (*)

W warunkach względnej izolacji obszarów obecnego Chile oraz ze względu na panujący tu mikroklimat, na terenach tych w procesie ewolucji wykształciło się wiele gatunków i rodzajów fauny i flory, które w większości zamieszkują również sąsiednie obszary Argentyny, ich populacja skupia się jednak na terenach Chile.

I tak jeśli chodzi o zwierzęta mamy tu na przykład miniaturowe zwierzaki parzystokopytne z rodziny jeleniowatych o nazwie „pudu”. Naukowa nazwa pudu chilijskiego to „Pudu pudu” i jest to najmniejszy jeleniowaty świata. Istnieje też pudu ekwadorski o nazwie „Pudu mephistophiles”.


Inny jeleniowaty żyjący w Chile to „huemul” (także „güemul” i „jeleń południowoandyjski”). Ssak ten zamieszkuje obszar chilijskich i argentyńskich Andów i zagrożony jest wyginięciem. Jego wizerunek widnieje w narodowym herbie Chile.

Na terenie całego kraju żyje wiele przedstawicieli rodziny wielbłądowatych; są to lama, alpaka, wigoń (wikunia) i gwanako. Z tego dwa pierwsze gatunki są udomowione, a dwa ostatnie żyją w stanie wolnym i spędzane są raz do roku na strzyżenie. Produkty najwyższej jakości produkowana jest z wełny wigoni. Gwanako jest bezpośrednim przodkiem lamy, które to wraz z alpakami wykorzystuje się, oprócz produkcji wełny, również w celach transportowych i spożywa się ich mięso. Alpaka jest dużo mniejsza od lamy, ale budową ciała przypomina owcę. Jej ubarwienie występuje w 26 kolorach.

Wigoń, wikunia (Vicugna vicugna)

Lama (Lama glama)

Alpaka (Lama pacos)


Gwanako(Lama guanicoe)

Chile zamieszkują również liczne zwierzaki z rzędu torbaczy, nutriowatych i szynszylowatych.
Do pierwszej grupy należy ssak z rodziny beztorbikowatych („microbiotheriidae”). Jest to rodzina obejmująca tylko jeden gatunek zwierząt, a mianowicie żyjącego w Chile „beztorbika bambusowego” („Dromiciops gliroides”). Zwierzę to przypomina dydelfa, z którym prawdopodobnie jest spokrewniony (przypomnijmy, że dydelf to taki szczurek z długim, pokrytym łuskami ogonem i dużymi uszami). W Chile istnieje wiele nazw dla tego zwierzęcia: „monito del monte” („górska małpka”), oraz w języku mapudungun – „chumaihuén” i „colocolo” (tak jak nazwa najbardziej znanej drużyny piłkarskiej w Chile, która to pochodzi jednak od innego zwierzęcia zamieszkującego Chile). Wszyscy krewniacy beztorbika bambusowego zamieszkiwali Australię i wymarli między oligocenem i miocenem. Podejrzewa się, że nasz bohater przywędrował na tereny Chile w okreście, kiedy Ameryka Południowa i Australia formowały Gondwanę (na którą składały się Ameryka Południowa, Afryka, Indie, Australia, Antarktyda, Nowa Zelandia i południowo-wschodnia część Azji) i przetrwał do dnia dziesiejszego dzięki izolacji terytorium Chile.


Do najbardziej charakterystycznych nutriowatych zamieszkujących Chile należy z pewnością “coipo” (wyraz pochodzący z mapudungun “koypu”), nazywany również “quiyá” (z języka guaraní).


Szynszylowate natomiast reprezentują, jak sama nazwa wskazuje, szynszyle i ich mniej znani krewniacy – “wiskacze”. W Chile żyje gatunek z rodziny wiskaczy o nazwie „vizcacha montesa del sur” („Lagidium viscacia”).

Chyba najbardziej majestatycznym i budzącym respekt zwierzęciem zamieszkującym obszra Chile jest „kondor wielki” („Vultur gryphus”) – obok huemula drugi symbol narodowy Chile i największy mięsożerca (padlinożerca) w tej części świata (zauważmy, że w Ameryce Południowej brak jest dużych drapieżników; poza pumami nie występują żadne większe zwierzęta). Rozpiętość skrzydeł dochodzi u tego gatunku do 310 cm, a długość ciała do 135 cm.

W Chile znajdziemy także „kota pampasowego” („Oncifelis colocolo”) – imię tego ssaka nosił jeden z indian plemienia Mapucze walczącego bardzo zaciekle 15.12.1553 przeciw Hiszpanom pod Tucapel; i znów od imienia tegoż indianina pochodzi nazwa zespołu piłkarskiego colo colo i jego logo w postaci profilu owego jegomościa.

(*) - zdjęcia pochodzą ze strony www.wikipedia.cl